اختلال شخصیت
اختلال شخصیت چیه؟
اختلال شخصیت داشتن مجموعهای از صفتهای شخصیتیِ پایدار هست که در جنبههای مختلف زندگی دیده میشوند، در طول زمان مداومت دارند و باعث میشوند فرد در زندگی عاطفی، شغلی، روابط بینفردی و دیگر بخشهای زندگیاش به مشکل بربخورد و اذیت شود. این صفتها از اوایل جوانی یا حتی نوجوانی وجود دارند. وقتی بشوند، این صفتها ممکن است با مشکلات سخت زندگی شدیدتر شوند، اما هیچوقت کلا از بین نمی روند.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
- اختلال شخصیت مرزی یک اختلال سلامتی ذهنی است که بر نحوه تفکر و احساس درباره خود و دیگران تاثیر می گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی روزمره می شود. شامل روابط قوی ناپایدار، تصویر تحریف شده از خود، احساسات شدید و تکانشگری می باشد.
- افراد با اختلال شخصیت مرزی، ترس شدیدی از رها شدن یا بی ثباتی دارند و ممکن است در تحمل تنهایی مشکل داشته باشند، با عصبانیت نامناسب، تکانشگری و نوسانات روحی مکرر ممکن است دیگران را از خود دور کنند، اگرچه می خواهند روابط عاشقانه و پایداری داشته باشند.
- اختلال شخصیت مرزی معمولاً از اوایل بزرگسالی آغاز می شود و این وضعیت طی بزرگسالی بدتر می شود و ممکن است بتدریج با افزایش سن و سال بهتر شود.
مجموعهای از ویژگیهای اختلال شخصیت مرزی:
ترس از ترک شدن
شخصیتهای مرزی با ترس بزرگی مواجهند و آن اینکه نکند یکوقت عزیزانشان آنها را تنها بگذارند. طردشدن از طرف فردی دیگر، مثل پتکی یکتُنی بر سر آنها میخورد و اذیتشان میکند. شرایط برای آنها از این حد هم فراتر است. اگر دوستی فقط چند دقیقه دیر سر قرار بیاید یا قرار را لغو کند ، ترس شخصیت مرزی عود میکند و وحشت، وجودش را فرامیگیرد.
روابط پرتنش
سختترین بخش زندگی برای شخصیتهای مرزی، روابط بینفردی است. فرقی نمیکند این رابطه با مادر و پرستار و رفیق باشد یا رابطهای عاشقانه. شخصیتهای مرزی، خدایان نگاه صفروصدی به وقایعاند.
بیثباتبودن تصویر فرد از خودش
باور به اینکه «من آدم بدی هستم». بعضی وقتها همین باور و اعتماد به نفسِ کم باعث میشود درست زمانی که چیزی نمانده به هدفشان برسند، خودشان را دستکم بگیرند و جلوِ موفقیت خودشان بایستند، مثلا درست نزدیک فارغالتحصیلی از دانشگاه، تصمیم بگیرند تحصیل را کنار بگذارند، یا وارد رابطهی جدیدی بشوند و درست در همان زمانی که بهنظر میرسد این رابطه قرار است ماندگار باشد، از آن بیرون بیایند.
رفتارهای تکانشی و خطرناک
بعضی افرادِ مرزی، افرادی تکانشی هستند؛ این یعنی خیلی ناگهانی به ذهنشان خطور میکند که فلان کار را انجام بدهند و بلافاصله بدون فکرکردن، همانجا عملیاش میکنند. بیشترِ کسانی که اختلال شخصیت مرزی دارند، حوصلهشان خیلی زود سرمیرود. برای همین کارهای تکانشی از نوع خطرناک انجام می دهند تا ایجاد هیجان کند، مثلا همین رانندگی غیرعادی، مصرف مواد مخدر، قمار یا روابط جنسی پرخطر.
خودزنی و خودکشی
شخصیتهای مرزی ممکن است بارها و بارها اقدام به خودکشی کنند؛ همانطورکه ذکر شد، تنهاماندن و ترکشدن برایشان بسیار دردناک است، بنابراین اگر فکر کنند یکی از نزدیکانشان به هر دلیلی میخواهد از آنها دور شود، ممکن است از تهدید به خودکشی بهعنوان حربه استفاده میکنند تا جلوِ رفتنش را بگیرند. البته این به این معنی نیست که بلوف میزنند، بلکه ۱۰درصد آنها واقعا تا آخر خط میروند و واقعا خودکشی میکنند
هیجانهای بیثبات
وقایع و اتفاقها بهشدت روی شخصیتهای مرزی اثر میگذارند و گاهی اتفاق کوچکی میتواند خُلقشان را کاملا از این رو به آن رو کند و نیز شخصیتهای مرزی به هیجانات مختلف عادت نمیکنند.
عصبانیت غیرعادی
وقتی مسئلهی عصبانیکنندهای پیش میآید، افراد مرزی ممکن است نسبتبه بقیهی افراد، خیلی بیشتر به موضوع واکنش نشان بدهند یا اینکه خیلی سریعتر خشمشان فوران کند.
درمان
اختلال شخصیت مثل افسردگی و اضطراب بهراحتی درمان نمیشود چون:
این ویژگیهای مشکلدار از زمان نوجوانی با فرد بودهاند و در جان و تنش ریشه کردهاند. نمیشود کل شخصیت طرف را از پایه خراب کرد و از اول ساخت.
همچنین بعضی مبتلایان به اختلال شخصیت، بهکل مشکلی در خودشان نمیبینند؛ همین باعث میشود سفت و محکم جلوِ تغییرکردن بایستند و خوب نشوند.
و نیز خیلی وقتها آدمها در کنار اختلال شخصیتشان مشکلات دیگری هم دارند، مثلا مرزیها ممکن است همزمان افسرده هم باشند یا با مشکل سوءمصرف مواد هم سروکله بزنند.
اما نگران نباشید؛ خبر خوش هم اینکه برخلاف بیشتر اختلالهای شخصیت، افراد مرزی خودشان حسابی دنبال درماناند و برای همین درمانشان خیلی بیشتر مؤثر است! چون خودشان متوجهند که مشکلاتشان چقدر اذیتشان میکند. اگر روانشناس، برخورد درستی نشان دهد، این افراد مشتاقاند در صورت لزوم، در خودشان تغییری ایجاد کنند.
دو راه اصلی برای درمان یکی رواندرمانی و دیگری خوردن دارو. هم روان درمانی و هم در حینش دارو بخوریم بهترین راه است.
حتما به روانشناسی مراجعه کنید که مطمئنید کارش را بلد است.